hoe kunnen raketen wel naar de ruimte en vliegtuigen niet?

[robin smid]

ik zit op een basisschool en ik doe een presentatie over raketen en mijn vragen zijn:
hoe kan een vliegtuig wel naar de ruimte en een vliegtuig niet?
wat is de techniek van een raket?
hoe werkt de lancering?
hoe wordt er verzorgd dat een lancering veilig verloopt

[Joost van Ingen]

Beste Robin,

Wat een leuk onderwerp heb je uitgekozen voor je presentatie! Vliegtuigen en raketten zijn hele gave machines, waar je zeker een interessante presentatie over kunt geven. Ik hoop dat ik alles een beetje duidelijk uit kan leggen hieronder (sorry dat het een lang verhaal is geworden, ik vind het ook leuk om uit te leggen).

Om dan maar direct met het beantwoorden van je vragen te beginnen zal ik eerst uitleggen wat vliegtuigen en raketten zijn, en wat de verschillen zijn. **Vliegtuigen zijn voertuigen die in de lucht blijven door hun vleugels. **Vliegtuigen bewegen door de lucht door hun motoren. De vleugels ‘duwen’ het vliegtuig omhoog doordat het vliegtuig door de lucht beweegt. Deze kracht heet de ‘liftkracht’.

Raketten zijn voertuigen die vooruit bewogen worden doordat ze een raketmotor hebben. De raketmotor is anders dan een motor die je normaal op een vliegtuig ziet, dat leg ik zometeen uit. Raketten hebben dus geen vleugels die ze omhoog houden, maar worden door hun motoren omhoog geduwd.

Waarom kan een raket wel in de ruimte en een vliegtuig niet? Dat heeft te maken met je andere vraag: **Hoe werkt de techniek van een raket? **

In de ruimte is geen lucht, zoals je misschien wel weet. In de ruimte kan je dan ook niet ademen, en zonder ruimtepak aan zou je niet kunnen overleven. Een vliegtuigmotor heeft, net als jij, ook lucht nodig om te kunnen werken. Hoe hoger je gaat, hoe minder lucht er is. Als je héél hoog gaat (ongeveer 100 kilometer boven de grond) is er geen lucht meer. Als de motor van het vliegtuig dan niet meer werkt beweegt hij niet meer door de lucht. De ‘liftkracht’ die het vliegtuig omhoog duwde is er dan ook niet meer. Het vliegtuig zal weer naar de aarde vallen.

Een raketmotor heeft geen lucht nodig om te werken, want hij neemt zijn eigen lucht mee: net als een ballon die je opblaast eigenlijk. Als je een ballon opblaast en loslaat, dan loopt de lucht eruit en de ballon vliegt snel weg (dit kan je tijdens je presentatie laten zien). In een raket gebeurt hetzelfde. De lucht loopt er aan de onderkant heel snel uit, en de raket vliegt omhoog. Dat een raket wel in de ruimte kan komen, komt dus omdat zijn motor blijft werken.

**Hoe werkt dan een lancering van een raket? **Na het aftellen worden de motoren van de raket aangezet. De raket wordt dan omhoog geduwd. In het begin gaat de raket meestal best wel langzaam omhoog. Dat komt omdat hij erg zwaar is in het begin (bedenk zelf maar: het kost meer moeite om iets zwaars op te tillen dan iets dat niet zwaar is). Als de raket onderweg is gebruikt hij brandstof, hij wordt dus steeds lichter. De raket gaat dus steeds sneller en sneller.

**Hoe werkt een lancering? **Het doel van een lancering van een raket is om iets (meestal een satteliet) in een baan om de aarde te brengen. Wat betekent dat nou? Als iets in een baan om de aarde is, valt het ‘om de aarde heen’: je blijft in de buurt van de planeet aarde maar komt nooit meer terug naar de grond. Dit is heel handig natuurlijk, zo kan je zo lang in de ruimte blijven als je wilt! Het is alleen heel ingewikkeld om in zo’n baan om de aarde te komen. Pas als je ongeveer 28000 kilometer per uur gaat, ga je snel genoeg om niet terug te vallen. Dat is bijna 8 kilometer per seconde! Als je zo snel zou kunnen rennen, zou je in 10 seconden van Amsterdam naar Rotterdam kunnen rennen!

Hier is een gaaf filmpje dat je misschien kunt laten zien:
http://www.youtube.com/watch?v=ka8w8qCoueA (ik zou alleen de eerste 5 minuten laten zien, anders duurt het wat lang).

Hoe zorgen ze er nou voor dat een lancering veilig verloopt? Dat is een heel ingewikkeld onderwerp waar heel veel knappe professors nog steeds mee bezig zijn. Soms gaat het nog wel eens mis en ontploft de raket. Om alles zo veilig mogelijk te maken wordt elk onderdeel van een raket heel vaak gecontroleerd en heel precies in elkaar gezet. Voor een lancering wordt alles dan nog een keer helemaal gecontroleerd. Tijdens de lancering zitten misschien wel honderd mensen tegelijk op te letten of alles wel goed gaat. Het blijft gevaarlijk, maar meestal gaat het goed.

Veel plezier met je presentatie, en als je iets nog niet begrijpt mag je het altijd vragen.

Groetjes,
Joost